Glimlach en zeg gewoon hallo - WES 2

Boek: In mijn hoofd - Sharon M. Draper

Melody is een heel intelligente meid. Ze heeft een fotografisch geheugen en kan letterlijk alles onthouden. Op school zou ze het heel goed doen, alleen heeft Melody cerebrale parese en zit ze vastgekluisterd in haar rolstoel. Ze kan niet praten, schrijven, lopen en vele andere dingen die voor mensen vanzelfsprekend zijn. Hoe kan Melody aan de wereld laten zien dat ze veel slimmer is dan mensen denken?

Normaal lees ik altijd eerst het boek, daarna pen ik mijn gedachten pas neer. Nu kreeg ik de ingeving: dit keer ga ik het anders doen! Normaal zeggen ze don’t judge a book by its cover. Vandaag ga ik dat wel doen.

Vooruitblik

Enkele dagen geleden bladerde ik door de leeslijst. Op de één of andere manier trok het boek van Sharon M. Draper mijn aandacht. Waarom? Ik zou het eerlijk gezegd niet weten. Een goudvis die uit een visbokaal springt, niet zo heel spectaculair, misschien net daarom. Iets niet spectaculairs trekt nu immers de aandacht als al de rest wel spectaculair is.

Natuurlijk koop ik niet zomaar een boek, ook de flaptekst bekijk ik. En toen was het meteen duidelijk: dit boek moest en zou ik bestellen. Vol verwachting wilde ik beginnen met lezen, maar toen kwam deze ingeving. Ik moet dus nog eventjes geduld uitoefenen.

Verwachtingen

Wat verwacht ik nu van dit boek? Normaal sta ik hier nooit bij stil. Ik begin altijd gewoon te lezen en pas achteraf denk ik na of mijn verwachtingen werden ingelost. Hier nu ineens over nadenken, is toch moeilijker dan ik dacht. Je moet het zelf maar eens proberen!

Maar goed, ik ga een poging wagen.

Ik heb hoge verwachtingen van het boek. Ik verwacht veel te weten te komen over Melody haar gedachten. Ik hoop op een mooi einde, meer bepaald een einde waarbij iedereen erachter komt hoe slim ze eigenlijk is. Op het einde van dit blogbericht hoop ik jullie te kunnen vertellen wat die gekke goudvis op de kaft te betekenen heeft.

Ik verwacht dat ik meer over Melody kan vertellen, wat ze denkt, wat ze voelt en wat haar levensdoel is. Ik hoop dat ik erachter kom hoe de omgeving van het hoofdpersonage reageert op haar leven met haar beperking, hoe ze ermee omgaan en hoe ze de situatie willen verbeteren.

Het thema van het boek vertelt me dat ik me best voorbereid op een zwaar verhaal. Het gaat niet over een licht onderwerp, ik ga ervan uit dat ik enorm geraakt en ontroerd zal worden. En vooral dat ik soms ga willen vloeken op de mensheid. Maar goed, dat weet ik jullie binnenkort te vertellen.

Genoeg nagedacht, let’s read!

Terugblik

We zijn nu vier dagen verder en het boek is uit. Misschien geeft de leesduur van het boek al een indicatie over hoe goed ik het boek vond. Woensdagavond schreef ik over mijn verwachtingen, we zijn nu zondagochtend.

Op minder dan vier dagen tijd, met een extreem drukke agenda, een boek van meer dan 200 pagina’s uitlezen, het zegt wat over een boek. Woensdag heb ik nog enkele pagina’s gelezen en heb ik zo lang doorgelezen tot mijn ogen bijna dichtvielen. Donderdag was zo’n enorm drukke dag dat ik niet eens thuis geweest ben. Vrijdag heb ik enkel ‘s ochtend eventjes kunnen lezen en zaterdag kon ik pas ‘s avonds beginnen met lezen. Ononderbroken heb ik drie vierde van het boek op één avond uitgelezen. Ik ben zelfs mijn avondsnackje compleet vergeten!

Voor wie zich nu afvraagt: welk gek mens leest op een zaterdagavond boeken? De meeste mensen zetten dan een stapje in de wereld. Wel dezelfde gekke mens die op zondagochtend vol overtuiging aan een blogbericht begint.

MUST READ

Mocht de tussentitel nog niet duidelijk genoeg zijn. Dit boek moeten jullie van mij VERPLICHT lezen. Het liefst van al zou ik willen dat elk mens op aarde (en elk wezen in het zonnestelsel) dit boek leest. Ook al blijven de gedachten van Melody, naar mijn mening, oppervlakkig. De gedachten die worden meegegeven zijn voldoende om de ernst van het verhaal en haar beperking te begrijpen.

In mijn hoofd is geïnspireerd op de ervaringen van de auteur. Sharon M. Draper heeft zelf een dochter met Cerebrale Parese (een hersenaandoening), dezelfde aandoening als Melody. Het is een ontroerend verhaal, zoals ik had voorspeld, dat je aan het denken zet en dat ervoor zorgt dat je met momenten niet alleen gefrustreerd raakt, maar dat je letterlijk zou willen gillen: AAAAAAAHHHH.

Stiekem weet ik niet goed waar ik moet beginnen. Er is zo veel dat ik kwijt wil over dit boek. Wacht, laat me een poging wagen. Ik begin met het statement dat jullie en jullie leerlingen dit boek moeten lezen. Dan zal ik jullie overtuigen waarom.

“Dit boek moet iedereen verplicht lezen. Leerlingen, leerkrachten, ouders, bakkers, priesters, imams, de Paus…” - Sien Werelts

1. Het thema opent ogen

We vinden allemaal van onszelf dat we geen probleem hebben met mensen met een beperking. Totaal niet. Als we luisteren naar elkaars mening willen we allemaal liever gisteren dan vandaag naar een inclusieve maatschappij gaan. Tot het dichtbij ons komt. Dan ligt het een beetje anders.

Melody zit eerst enorm gevangen in haar hoofd. Ze is daadwerkelijk extreem slim, maar echt slim. Niet slim voor iemand met een beperking. Neen. Echt een enorm intelligent persoon. Ze kent miljarden woorden, maar ze kan ze niet uitspreken. Ze kent het antwoord op elke vraag op school, maar ze kan niet antwoorden. Beetje bij beetje krijgt ze een klankbord. Toch is dit nooit voldoende.

Uiteindelijk, dankzij een ondersteunende student, kan Melody haar gedachten grotendeels verwoorden. Dankzij haar ontdekken de ouders van Melody wat er mogelijk is. Een Medi-Talker. Een computer met zeer grote knoppen en een spraak- en printfunctie. Nooit heeft een dokter, een ziekenfonds of de overheid eraan gedacht om de ouders van Melody of haar school op de hoogte te brengen. Na een eindeloos lange en ingewikkelde procedure, met het nodige papierwerk, krijgt Melody haar ‘Elvira’. (Elvira is Melody’s favoriete liedje, niemand die dat weet. Net zoals niemand weet dat ze haar Medi-Talker tot Elvira doopt.) Als ze Elvira krijgt, kan ze eindelijk deelnemen aan het hele klasgebeuren.

Een belangrijke opmerking in het boek kwam van een medeleerling die zei: “Het was eigenlijk nog nooit in mij opgekomen dat Melody ook gedachten had.” Zo denken mogelijks nog veel andere mensen. Het boek is dus ideaal om de ogen van leerlingen te openen. Te openen voor hun eigen vooroordelen, maar ook voor de stereotypen die hierover leven in de maatschappij. Het leert hen en jou dat deze kinderen echt niet anders zijn dan de ‘normale’ kinderen.

De kinderen met een beperking zitten in een aparte klas, met aparte leerkrachten en een apart programma. Zo lezen sommige leerkrachten zich niet in in de leerlingen hun dossiers. Waardoor er in het vijfde een ‘orkaan explosie’ van Melody volgt. De leerkracht begint elke dag met het alfabet te herhalen, zet elke dag hetzelfde lied voor kleuters op en spreekt elke dag tegen hen alsof ze kleuters zijn. Hierdoor volgt de ‘orkaan explosie’, zoals Melody het zelf noemt. Pas als er een nieuwe leerkracht komt, komt er een verandering. Inclusieve lessen worden het leven ingeroepen en Melody vindt ze geweldig!

Een nadeel aan deze inclusieve lessen, zijn de andere leerlingen die niet met de hulpmiddelen van Melody omkunnen. Verwijten als: Catherine (haar ondersteuner) helpt, Melody kan dat opzoeken etc. passeren allemaal de revue. Ik moet bekennen, ooit was ik hier ook gevoelig voor. Nu ben ik gelukkig veel wijzer geworden. Bekijk onderstaande afbeelding maar eens en denk er zelf over na.

Bron afbeelding: https://www.owrs.nl/nieuws 

Kortom het thema is niet enkel goed om onze eigen ogen te openen, maar ook om hierover in discussie te gaan. Je kan bijvoorbeeld een klasgesprek met je leerlingen aangaan om na te gaan wat zij vinden over alle zaken die in het boek worden aangehaald. Wat loopt er mis? Wat kan er beter? Hoe denk jij over mensen met een beperking?

2. Betere omgang met mensen met een beperking.

Vaak denken we dat we goed bezig zijn, tot we het gedrag echt eens onder de loep nemen. Denk eens even terug aan de laatste keer dat jij iemand zag met een zichtbare beperking. Wat deed je toen?

…

Ik zal vertellen wat ik altijd deed. Ik wilde nooit mensen met een beperking aanstaren, dus dat deed ik nooit. Ik wilde ze laten zien dat ik ze zag als de persoon wie ze zijn, niet anders dan andere. Als ik op straat zo’n persoon zag, ging ik er dus niet naar kijken. Puur om te laten zien dat ze voor mij niet anders waren dan de anderen. Super goed dacht ik altijd.

Eigenlijk besefte ik bij dit boek, dat ik dan deed alsof ik hen niet opmerkte in de massa. Alsof ze niet in de massa opvielen, dus dat ze niet anders waren. Dus wat deed ik eigenlijk onbewust? Negeren. Zaterdagnamiddag kwam ik een persoon tegen met een zichtbare beperking en wat deed ik. Ik keek de persoon aan en lachte vriendelijk. Ze schrok dat iemand haar een lach schonk en haar aankeek. En toen besefte ik wat een oen ik de voorbije 22 jaar was geweest. Dus lees het boek zodat je niet dezelfde fout maakt.

3. Woorden kwetsen ook.

Vaak beseffen we de impact van woorden pas, als ze zijn uitgesproken. Als leerkracht is het belangrijk om hier vooraf goed over na te denken. In het boek wordt er een zeer ongelukkige uitspraak gedaan, die ervoor zorgt dat Melody het onderste uit de kan wil halen.

De leerlingen krijgen een toets en Melody heeft als enige alle antwoorden goed. Één leerling is enorm teleurgesteld. En wat doet de leraar? Hij laat uitschijnen dat Melody haar goede toets een toeval is. “Als Melody het al kan, dan kan jij het zeker”, hij gaat ervan uit dat ze eigenlijk zeer dom is. Zijn woorden zijn enorm kwetsend en Melody is er natuurlijk van aangedaan. Gelukkig heeft ze een geweldige entourage die ervoor zorgt dat haar vechtlust wordt aangewakkerd.

Ook al hebben je woorden voor die ene leerling een goede bedoeling, denk ook aan de gevoelens van je andere leerlingen.

4. Niets is wat het lijkt

Trekt er nog iemand vaak veel te voorbarig conclusies? Ik beken… ik ben hier schuldig aan. Je ziet iemand iets doen en BAM daar is je conclusie al. Het boek geeft een mooie wake-upcall om dit niet te doen.

Melody had een goudvis, Ollie. Enkel zij wist dat hij Ollie heette. Dankzij Ollie kon ze haar beperking relativeren, hij zat immers doelloos rond te zwemmen in een kleine bokaal. Tot Ollie op een dag besloot om een sprong in het ondiepe te wagen, hij ‘vloog’ uit zijn bokaal. Melody zag dit.

Wat zou jij doen? Je zit vastgegespt in een rolstoel, kan niet praten (wel wat krijsgeluiden maken) en kan niet bewegen.

Melody kiest voor de optie krijsen, ze kan Ollie immers niet redden. Haar moeder komt maar niet, waardoor Melody probeert om haar vis toch maar te redden door er zo goed mogelijk water over te gieten. UIteindelijk komt haar moeder en ze beschuldigt haar van de vis uit de kom gegoten te hebben. Haar geliefde huisdier haalt het niet en zij krijgt dan nog de schuld van zijn dood.

Probeer dus eerst te luisteren naar elkaar, voor je voorbarige conclusies trekt. Heel veel onnuttige ruzies zouden vermeden worden.

Before & after

Zoals de vele sociale mediatrends before and after’s doen, zal ik de influencer even in me loslaten.

Ik had hoge verwachtingen van het boek en ze zijn compleet ingelost. Dat het een zwaar verhaal ging worden, had ik goed ingeschat. Ik had voorspeld dat het een intens verhaal ging worden en geloof me dat is het ook. Ik kwam minder over Melody’s gedachten te weten dan ik had gedacht, maar het heeft me niet gestoord. Ik kwam te weten wat ik wilde en moest weten en dat was wel goed zo. Wat die gekke goudvis op de kaft stond te doen, daar kwam ik ook achter. Eigenlijk kwamen mijn verwachtingen dus goed overeen met wat ik kreeg. Geen verrassingen, maar voor mij moet dat niet per se.

Over Melody zelf? Daar kan ik een boek over schrijven! Als ik ergens zou kunnen tekenen om met zo’n inspirerend persoon in contact te komen, stond ik al lang op de lijst! Jammer genoeg kwam ik er ook achter hoe sommige mensen omgaan met mensen met een beperking, die realiteit is vaak eerder triest dan geruststellend. Ik had vurig gehoopt op een mooi einde. Ik heb gedeeltelijk gekregen wat ik vroeg. Jammer genoeg kwam ik er ook achter hoe een uitsluitingsmechanisme op een doorgedreven manier tot stand komt.

En oh ja, ik heb de mensheid meermaals vervloekt. (Mocht er binnenkort nog zo’n gek virus of een orkaan opduiken, alvast mijn excuses.)

Ik denk dat jullie gewoon best allemaal het boek eens lezen, pas dan zal je echt voelen wat ik nu voel. Het boek verandert je leven en het geeft je dat vervelende gevoel in je maag en hart. Hoe vervelend ook, soms hebben we dat nodig om onze ogen te openen. Dankzij dit boek ga ik vurig strijden voor een inclusieve maatschappij en groeit mijn liefde voor ‘specifieke’ onderwijsinstellingen meer en meer. Ik hou van anders zijn, ik hou van mensen zien groeien en ik hou mij eraan dat ik als leerkracht in welke school dan ook enkele inclusieve lessen ga proberen te realiseren.

Wat ik vooral wil dat jullie onthouden is: kom je iemand zoals Melody tegen, glimlach dan en zeg gewoon hallo.

Kunnen jullie mij dat beloven?

Veel leesgroetjes

Sien