De kroniek van een migrant - WES 2

Hoger dan de bergen en dieper dan de zee: de kroniek van een migrant - Lai͏̈la Koubaa en Laura Janssens

Monji verliest zijn moeder als hij vijf jaar is. Zijn oudere broer Abdel ontfermt zich over hem. In de jaren zestig en zeventig zijn veel Europese firma's op zoek naar goedkope arbeiders. In de winter van 1970 meert een Franse boot aan in de haven van Tunis. Monji wil naar Europa. Hij wordt geselecteerd en krijgt een contract voor zes maanden bij een Noord-Franse rederij. Zijn broer kijkt uit naar zijn terugkeer. – flaptekst

Mensen die mij goed kennen, weten dat ik een hekel heb aan chaos. Een uitverkoop waar alle items op een hoopje door elkaar liggen, daar zal je mij niet snel zien. De boekenafdeling van de kringloopwinkel is voor mij dan ook een echte hel, toch kocht ik er al enkele boeken. Ik wandel door de rekken en de boeken die mijn aandacht trekken, die neem ik eruit. Dit keer was het dus niet anders, alhoewel toch een beetje. Het pareltje van een boek dat ik vond, lag niet bij de boekenafdeling. Het lag in een rommelige bak voor de kassa. Normaal kijk ik nooit tussen die rommelhoop, maar die dag deed ik het toch (mede door de lange wachtrij). Misschien was het het lot en moest ik dit boek wel vinden.

Het boekje zag er zo goed als nieuw uit en de achterflap maakte me niet veel wijzer. Snel even doorheen bladeren… en ja hoor, het thema en de snelle screening trokken me over de streep. Deze graphic novel moest ik lezen.

HOW WACHT! Wat is er met je afkeer voor strips en graphic novels gebeurt?

Wie zich afvraagt hoe het kan dat ik, Sien Werelts, ineens een graphic novel wil lezen. Een mens kan door het aangaan van uitdagingen veranderen. Bekijk mij als een vol karakter, dat doorheen het verhaal evolueert. Voor ik kennis maakte met verschillende graphic novels ging ik ervan uit dat het niets voor mij was. Die ene stripboek die ik ooit gelezen had, was te oppervlakkig dus scheerde ik ze allemaal over dezelfde kam. Daarom besloot ik een afkeer voor stripboeken en alles wat erop lijkt te creëren. En zie me nu, ik heb mijn mening moeten bijstellen doordat ‘Kleine overwinningen’ mij van mijn sokken blies.

In één ruk

Zoals Monji in één ruk van Tunesië naar Frankrijk reisde, zo las ik zijn verhaal in één ruk uit. Ik kon het boek niet wegleggen. Ik zag meteen een gelijkenis tussen Monji die zijn verhaal aan de kleinkinderen vertelt en de manier waarop mijn grootvader zijn verhalen aan mij vertelt. De expressieve illustraties zorgen er als het ware voor dat je het verhaal in geuren en kleuren beleeft.

Theo Rombouts vat in zijn recensie alles wat het boek teweegbrengt, mooi samen.

Grootvader Monji vertelt zijn kleinkinderen het verhaal van zijn leven: in de jaren zeventig belandt hij met enkele vrienden vanuit Tunesië in Noord-Frankrijk. Hij krijgt een arbeidscontract voor zes maanden. In die tijd ontmoet hij een Vlaams meisje. Hij trouwt met haar en op de bruiloft mengt hij zand uit zijn geboorteland met dat van zijn nieuwe vaderland. Dit verhaal over migratie is prachtig, gevoelig uitgewerkt: veel liefde, wat spanning en een stukje nostalgie. Het boekje is vlot leesbaar, de tekeningen (licht karikaturaal, zwart omkaderd, ingekleurd) sfeervol: ze houden het midden tussen een stripverhaal en prentenboek. Veel oog voor detail. Op het omslag staat een korte annotatie en informatie over de auteurs. Vanaf ca. 12 jaar. – Theo Rombouts

Het verhaal start met een krachtige opener: “Opa, wanneer keer jij terug naar jouw land?” Een oneliner die veel migranten: eerste, tweede, derde… generaties, horen. Alsof dit niet hun land zou zijn. In het verhaal komen veel clichés en vooroordelen aan bod. Desondanks het best droevige verhaal weet de auteur het verhaal te brengen met een positieve noot en de nodige warmte. Als lezer voel je opa’s warmte doorheen het boek. Bovendien wordt het verteld zoals een gesprek met je grootvader er in het echt aan toegaat, met de nodige zijwegen en onderbrekingen. Monji’s kleinkinderen onderbreken hem doorheen het verhaal en hij dwaalt soms eventjes af van het verhaal. Het wordt in klare taal geschreven, zoals grootvaders het echt zouden vertellen.

Bron afbeelding: https://boekvinder.be/recensie/hoger-dan-de-bergen-en-dieper-dan-de-zee 

Mijn levertje

Huh? Ik lees het opnieuw. Er staat weldegelijk ‘mijn levertje’. In eerste instantie vraag ik me af wie zo’n gekke troetelnaam verzint. ‘Mijn niertje’, weer zo’n gekke troetelnaam die me vreemd in de oren klinkt. Waarom in godsnaam zou iemand deze koosnaampjes gebruiken. Hoe langer ik erover nadacht, hoe logischer ik het begon te vinden. Je kan leven zonder één nier en met een stukje van je lever, het leven wordt gewoon een pak moeilijker en zwaarder. Als Monji’s lieftallige kleinkinderen, zijn levertje en zijn niertje wegvallen, kan hij verder leven. Het leven wordt alleen een pak grauwer en zwaarder. Een prachtige verwijzing en bedenking als je het mij vraagt. Mocht ik je binnenkort ook aanspreken als levertje of niertje, dan weet je dat jij een belangrijk persoon bent voor mij. Dus don’t be offended.

What's in an age?

Als goedgeïnformeerde blogger, doe ik vooraf natuurlijk steeds een backgroundcheck. Ik moest en zou dit boek kunnen aanbevelen dus ging ik op zoek naar plekjes waar het boek nog te koop zou zijn. Bij verschillende boekhandels was het nog te verkrijgen. I-DE-AAL! Meteen viel mij iets op: “Leeftijd: 7 tot 9 jaar”, Standaard Boekhandel. Euhm, wat?! Ik begreep er niks van, waarom zou dit boek in dergelijke leeftijdscategorie geplaatst worden. Ik was het er totaal niet mee eens en werd wel zeer benieuwd of ik de enige was. En nee hoor, verschillende bronnen schreven allemaal een andere leeftijdscategorie voor. De ene zegt vanaf 12 jaar, de andere 9 tot 12 jaar, nog een andere vanaf 14 jaar… Er is dus wel wat onenigheid.

Het boek kan naar mijn mening, voor en door iedereen gelezen worden. Jong en oud, iedere leeftijd kan iets hebben aan dit verhaal. Afhankelijk van de bril die je opzet tijdens het lezen, ga je een andere leeftijdscategorie aanraden. Eigenlijk was er dus helemaal geen onenigheid.

Het boek kan voor elke leeftijd ingezet worden. Het boek heeft vele mogelijkheden gaande van individueel lezen tot een hele klas die via toneellezen Monji’s verhaal vertelt. Als toekomstig leerkracht Nederlands ben ik ervan overtuigd dat dit boek voor elke leerling waardevol kan zijn, van welke leeftijd dan ook. Puur door de krachtige boodschap die het uitstraalt.

Ideaal voor de klaspraktijk

Dit prachtige boekje blijft mooi op mijn boekenplankje staan. Al denk ik wel dat ik het er vaak ga afhalen. Leerlingen kunnen de kracht van beelden ontdekken aan de hand van dit boek en terwijl gaan ze merken dat niet enkel woorden een verhaal kunnen vertellen, maar ook beelden.

Bron afbeelding: https://boekvinder.be/recensie/hoger-dan-de-bergen-en-dieper-dan-de-zee 

Dit boek leent zich ook perfect tot verschillende oefeningen. Iedereen kan het verhaal een beetje anders interpreteren. De beelden kunnen een persoonlijk gevoel oproepen. Daardoor kunnen leerlingen hun gevoel hierbij in een tekening, gedicht, poster… gieten. Het verhaal zou ook gedramatiseerd kunnen worden door middel van toneellezen. En dan heb ik het nog niet over de mogelijkheden van zelf een persoonlijk verhaal te vertellen aan de hand van zelfgekozen beelden. Als het grootste tekentalent ter wereld *kuch kuch*, heb ik natuurlijk ook een variant voor de minder getalenteerde Picasso’s. Woorden strategisch op een pagina plaatsen, is ook een vorm van uitbeelden. Dergelijke creativiteit moedig ik dan ook volledig aan! Een ideaal voorbeeld is ‘Ze gaan er met je neus vandoor’ van Ted Lieshout. Ook een echt pareltje als je het mij vraagt! Hier schreef ik trouwens ook reeds een post over, via deze link kan je zo dadelijk ook dit boek ontdekken.

Met deze graphic novel kan je ook een echt klasgesprek op gang brengen, als stagiaire in een diverse school kan ik dit alleen maar toejuichen. Het boek leent zich perfect tot het ontdekken van verschillende culturen, bijvoorbeeld naar elkaars (liefdes)liederen luisteren en verschillende aspecten van de talen vergelijken. Wie weet ontdekken de leerlingen zo ook nog verschillen in de beeldspraak van verschillende talen.

Bovendien is het een ideaal boek voor leerlingen die lezen haten, omdat zij ervan uitgaan dat lezen altijd saai moet zijn. Zo kunnen zij ook het plezier in boeken vinden.

Ik ben fan!

Waarschijnlijk is het jullie al opgevallen, ik ben grote fan van dit boek. Het is een echt familieverhaal waardoor het boek ‘warm’ aanvoelt. Je voelt de warmte doorheen het verhaal dankzij de familiale sfeer. Soms maakt deze warmte plaats voor vijandigheid. De schrijfster is de clichés rond migranten absoluut niet uit de weg gegaan. Kritiek over het uitgaan met een migrant en opmerkingen als: “Opa, wanneer keer jij terug naar jouw land?”, worden aangehaald. Het geeft duidelijk weer hoe sommige mensen in de samenleving kijken naar migranten. Hiermee helpt ze de dialoog meteen mee op gang.

Bron afbeelding: https://boekvinder.be/recensie/hoger-dan-de-bergen-en-dieper-dan-de-zee 

Het hartverwarmende verhaal wordt ondersteund (en versterkt) door prachtige illustraties. Zo moet de schrijfster vaak geen woorden gebruiken, omdat het beeld alles vertelt.

Het boek biedt niet enkel een toffe leeservaring voor jongeren (en volwassenen), ook jonge kinderen kunnen veel hebben aan dit boek. Verschillende zaken zoals hoe het voelt om een migrant te zijn, het leven van een migrant en het rugzakje dat sommigen met zich meedragen, wordt door dit verhaal ook begrijpelijk aan kinderen en jongeren uitgelegd.

Kortom, ik ben fan!

Als ik toch een klein puntje van kritiek mag geven. (Sorry, ik moet toch eventjes de positieve sfeer bederven.) Persoonlijk miste ik een beetje diepgang. Bijvoorbeeld hoe Monji zich voelde als de vriendinnen van oma gemeen waren, of als hij werd buitengesloten. Ik wou meer over zijn gedachten en gevoelens te weten komen. Normaliter is dat ook hetgene wat mij tegenhoudt om een graphic novel of strip te lezen. Natuurlijk is dit muggenziften, want het is een geweldig boek. Ik merkte toen ik de laatste pagina omsloeg dat ik nog meer wou weten, de gevoelens, gedachten… of ik was gewoon triest omdat het verhaal op zijn einde liep. Wie zal het zeggen.

Wat vinden jullie van graphic novels?

Veel leesgroetjes

Sien